Wbrew pozorom sen jest dla malucha czymś znacznie więcej niż odpoczynkiem – dla młodego organizmu to naprawdę pracowity czas! W fazie snu głębokiego przysadka mózgowa produkuje somatropinę, hormon odpowiedzialny za wzrost kości długich, przybieranie na wadze i regenerację. Układ nerwowy zajmuje się analizą, przetwarzaniem, zapamiętywaniem i segregowaniem informacji docierających do niego w okresie aktywności. Jak więc zapewnić niemowlęciu spokojny i prawidłowy sen, niezbędny do jego właściwego rozwoju? Podpowiadamy.

Czy można uregulować sen u noworodka?

Noworodek do ukończenia 3. miesiąca życia nie odróżnia dnia od nocy i po prostu zasypia wtedy, kiedy czuje taką potrzebę. Poza tym na początku niemowlę nie produkuje melatoniny, hormonu odpowiedzialnego za regulowanie cyklu odpoczynku i aktywności (melatoninę przyjmuje z mlekiem matki, jeśli więc karmisz piersią, Twój maluch szybciej ustabilizuje rytm dnia i nocy). Z tych powodów tak naprawdę na początku nie da się ustalić harmonogramu snu u noworodka, choć istnieje kilka sposobów na zadbanie o dobry sen.

• W ciągu dnia jak najwięcej przebywaj „w świetle” – zabieraj dziecko na spacery, zwłaszcza w słoneczne poranki i nie zasłaniaj okien (nawet w czasie drzemki malucha).
• 2 godziny przed nocnym odpoczynkiem zadbaj o to, żeby w domu zapanował półmrok.
• Przed snem nie wystawiaj siebie ani dziecka na działanie niebieskiego światła (wszelkie ekrany smartfonów, tabletów czy telewizorów), ponieważ zaburza ono wydzielanie melatoniny.
• Jeśli musisz w nocy przewinąć lub nakarmić maluszka, nie zapalaj światła – najlepiej wcale, a w ostateczności wybierz słabe światło w ciepłym odcieniu.
• Zadbaj o to, żeby życie malca toczyło się zgodnie z pewnymi schematami – nie zmieniaj pory kąpieli czy miejsca zasypiania.

Zdrowy sen u niemowlaka – zasada 4 „c”

Pamiętaj o zasadzie tzw. 4 „c”: noworodek czuje się bezpiecznie i spokojnie zasypia, gdy jest ciepło, ciemno, ciasno i cicho, czyli tak, jak w brzuchu mamy. Od razu warto jednak wyjaśnić jedną rzecz: Mimo że malcowi musi być ciepło, temperatura w pomieszczeniu, w którym śpi, nie powinna przekraczać 22°C. Przegrzany organizm będzie miał trudności z zapadnięciem w głęboki sen.

Maluszki lubią spać w śpiworkach albo otulone bawełnianym kocykiem, który ogranicza możliwość ruszania rękami i nogami. Pomocny okazuje się tzw. „biały szum”, np. jednostajny dźwięk suszarki, okapu kuchennego czy misia-szumisia, przypominający przytłumione dźwięki, które otaczały malucha w życiu prenatalnym. Musisz jednak uważnie obserwować swojego dzidziusia, bo upodobanie do zasypiania w szumie jest kwestią indywidualną.

Co może zakłócać spokojny sen u niemowlęcia?

Bywają takie okresy w życiu niemowlęcia, że śpi ono niespokojnie i nerwowo. Częstą przyczyną są kolki i inne dolegliwości bólowe. Jeśli zaobserwujesz, że dziecko ma wzdęty brzuszek, a moment wybudzenia u malucha poprzedza stękanie i podciąganie nóżek, możesz podejrzewać kolkę. Spróbuj przyłożyć mu do brzucha ciepły termofor.

Inną przyczyną bólu u malucha jest ząbkowanie. Niektóre dzieci mają wtedy nawet gorączkę, więc nie ma szans na spokojny, regenerujące sen. Jak pomóc niemowlęciu? Możesz podać mu schłodzony gryzak, wykonać delikatny masaż dziąseł albo sięgnąć po maści na ząbkowanie i inne bezpieczne środki przeciwbólowe. Pamiętaj, że płaczący, ząbkujący maluch naprawdę cierpi!

Często też niemowlę śpi niespokojnie wtedy, gdy jego układ nerwowy rozwija się szybciej niż normalnie. To tzw. skoki rozwojowe – przez kilka dni dziecko nie tylko gorzej śpi, ale też ogólnie staje się bardziej płaczliwe i drażliwe, a potem nagle zdobywa nową umiejętność (ku zaskoczeniu i radości rodziców).

Inne przyczyny niespokojnego snu u niemowlęcia

Co jeszcze może zaburzać spokojny sen u malucha?

• Głód. To najczęstsza przyczyna wybudzania, z którą nie da się nic zrobić – musisz po prostu nakarmić niemowlę.
• Przemęczenie. Mniej snu w ciągu dnia wcale nie gwarantuje dłuższego wypoczynku w nocy, a czasem nawet go uniemożliwia. Zmęczone niemowlę ma wyższy poziom adrenaliny i kortyzolu – hormonów, które nie pozwalają na wyciszenie i nawet po zaśnięciu znacznie pogarszają jakość snu.
• Przebodźcowanie. Za dużo wrażeń słuchowych, dotykowych, wzrokowych, a nawet węchowych czy kontakt ze zbyt wieloma osobami nadmiernie męczy niedojrzały układ nerwowy dziecka. Przez to maluch nie jest w stanie się wyciszyć i zasnąć.
• Nieodpowiednia pieluszka. Przeciekająca lub źle dobrana pieluszka może zaburzyć sen niemowlaka wywołując u niego dyskomfort i podrażnienia skóry. W tym przypadku warto zadbać o dobre i chłonne pieluszki na noc, które pozwolą maluszkowi na spokojny sen. 

Jeśli więc chcesz zapewnić spokojny sen niemowlęciu, zadbaj o odpowiednie warunki w sypialni i wyciszenie przed snem oraz nie zmieniaj codziennych rytuałów. I uzbrój się w cierpliwość – po 3 miesiącach dobowy rytm malucha powinien zacząć się już stabilizować.

Źródła:

1. https://www.drmax.pl/blog-porady/niespokojny-sen-niemowlaka-czy-powinnas-sie-nim-martwic. [dostęp online: 14.08.2023].
2. https://pl.wikipedia.org/wiki/Hormon_wzrostu. [dostęp online: 14.08.2023].